Podatek liniowy

Podatek liniowy zwany inaczej płaskim (ang. flat tax), jest jedną z metod obliczania podatku, zgodnie z którą wysokość należnego podatku jest proporcjonalna do wielkości podstawy opodatkowania. Ten rodzaj opodatkowania stosowany jest w obliczaniu podstawy podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku dochodowego od osób prawnych. Wysokość podatku liniowego jest w tym wypadku wartością stałą i wynosi 19% dla wszystkich podatników [dane z 2014 roku].

W znaczeniu węższym ten rodzaj podatku polega na wyłączeniu progresji podatkowej, czyli wzroście stawki podatkowej wraz ze zwiększeniem podstawy opodatkowania. W takim ujęciu podatek liniowy może istnieć w systemie podatkowym obok kwoty zwolnionej z podatku oraz rożnego rodzaju ulg podatkowych.

W znaczeniu ogólnym podatek płaski jest formą uproszczenia podatku odprowadzanego od osiąganych dochodów poprzez zniesienie ulg podatkowych, a także kwoty wolnej od podatku. W tym wypadku całość wymiaru podatku zależy od ujednoliconej stawki opodatkowania oraz wielkości dochodu, czyli podstawy opodatkowania. Przedstawiając pojęcie w ten sposób, funkcja wartości należnego podatku od wartości uzyskanego dochodu, jest funkcją liniową, przyjmując, że osiągnięty dochód osiągnie wartość większą niż 0.

Możliwość skorzystania z podatku liniowego związana jest ze spełnieniem pewnych wymagań. Pierwsze ograniczenie wynika ze źródła dochodu, które może podlegać tego rodzaju opodatkowaniu. Zgodnie z obowiązującymi przepisami stawką w wysokości 19% opodatkowane mogą zostać wyłącznie przychody uzyskane z pozarolniczej działalności gospodarczej. Przychody osiągnięte z innych źródeł podlegają opodatkowaniu zgodnie z zasadami ogólnymi. Ponadto decydując się na metodę liniową rozliczania podatku, podatnik nie może świadczyć na rzecz byłego pracodawcy usług tego samego rodzaju, co praca wykonywana na jego rzecz na etacie w tym samym roku podatkowym.

Wśród zalet tego rodzaju opodatkowania wymienia się przede wszystkim ujednolicenie stawki podatku, bez względu na wysokość uzyskiwanego dochodu. Rozwiązanie to jest szczególnie korzystne dla tych przedsiębiorców, którzy przekroczyli drugi próg podatkowy. W innym przypadku rozliczaliby się na zasadach ogólnych, które zakładają podatek w wysokości 32% osiągniętego dochodu w danym roku podatkowym, jeśli przekroczy on kwotę 85 528 złotych.

Taka zmiana powoduje jednocześnie większą łatwość w rozliczaniu na koniec roku podatkowego. Wyłączenie możliwości skorzystania z kwoty wolnej od podatku oraz ulg podatkowych, jest mniej skomplikowane ze względów księgowych. Podatnik nie musi się martwić także istnieniem dwóch progów podatkowych i prawidłowością zastosowania właściwego. Skompletowanie dokumentacji nie wymaga załączania szeregu dokumentów, które wymagane są przy rozliczeniu w oparciu o dwa progi podatkowe.

Mechanizm wyliczania dochodu jest identyczny jak na zasadach ogólnych. Oznacza to, że przedsiębiorca czy osoba fizyczna ma możliwość rozliczenia w prowadzonej działalności kosztów poniesionych w celu uzyskania przychodów.

Sposób rozliczenia podatku, w tym w formie podatku liniowego, może zostać wybrany przy zakładaniu działalności gospodarczej, albo do dnia 20-ego stycznia każdego nowego roku podatkowego. Wyboru dokonuje się składając deklarację na odpowiednim formularzu CEIDG-1, który składa się w urzędzie miasta lub gminy, skąd zostaje automatycznie przekazany do właściwego urzędu skarbowego. Zmiana nie wymaga więc zawiadamiana organu podatkowego we własnym zakresie.

Entuzjaści podatku liniowego stale podnoszą, iż skutkiem jego wprowadzenia będzie przyspieszenie wzrostu gospodarczego, zmniejszenie dystansu między Polską a krajami Europy Zachodniej. Podatek liniowy obowiązuje w większości europejskich krajów, a stawka opodatkowania waha się w przedziale od 10 do 35%.

Różnica między podatkiem liniowym a metodą rozliczania podatku z uwzględnieniem dwustopniowego progu polega także na tym, że decydując się na ten pierwszy przedsiębiorca nie może skorzystać ze wspólnego rozliczenia z małżonkiem.