Burza mózgów

Burza mózgów – jest techniką twórczego rozwiązywania problemów, poprzez wykorzystanie intuicji oraz pracy zespołowej. Jest jednocześnie formą dyskusji, w efekcie której poszukuję się pomysłów i metod na rozwiązanie problemu. Opracował ją Amerykanin Alex Osborne, a po raz pierwszy została zastosowana w 1938 roku.

Wśród zalet brainstormingu wylicza się lepszą efektywność pracy grupy niż jednostki, większą wykrywalność błędów w proponowanych rozwiązaniach, większą kreatywność, obiektywizm, naukę współpracy i współdziałania.

Do podstawowych zasad burzy mózgów zalicza się m.in. używanie nieskrępowanej wyobraźni. Powoduje to zgłaszanie ekstrawaganckich, niebanalnych pomysłów, które jednocześnie cechuje nowatorskość.

Kolejną zasadą jest podawanie przez uczestników możliwie największej liczby pomysłów, ponieważ zwiększa to prawdopodobieństwo znalezienia najlepszego rozwiązania. Ponadto pomysły można ze sobą łączyć, ulepszać i rozwijać, by uzyskać najbardziej optymalny efekt. Pomysłów nie należy jednak krytykować.

Brak krytyki stanowi bowiem ostatnią zasadę, wprowadzoną po to, by nie zakłócać działania zasady nr 1. Na krytykę przychodzi czas w dalszej, oceniającej części sesji. Część początkowa natomiast ma zachęcać uczestników do wygłaszania nawet najbardziej absurdalnych rozwiązań. Głosy krytyki zahamowałyby wygłaszanie pomysłów niekonwencjonalnych, co pozbawia całą technikę sensu.

Na tym etapie należy więc unikać tzw. zwrotów torpedujących, czyli oceniających krytycznie, np. zbyt nowocześnie, zbyt tradycyjnie, prezes tego nie zaakceptuje, kto to wymyślił, nikt tego nie kupi itp. Innym rodzajem zakazanych zwrotów są zwroty autodestrukcyjne, w których to autor pomysłu już we wstępie wypowiedzi ocenia swój pomysł krytycznie, np. być może jest to śmieszne, ale…, nie wzbudza to mojego entuzjazmu, ale…, nie jestem ekspertem w tej dziedzinie, to prawdopodobnie nie nadaje się do zastosowania, ale… itp.

Po zapoznaniu uczestników z zasadami, należy wśród nich zorganizować dwie grupy: pomysłową i oceniającą. Pierwsza z nich nie powinna być liczniejsza niż 12-15 osób i ma za zadanie zgłaszać pomysły rozwiązania danego problemu, w oparciu o wskazane wyżej zasady. Zespół powinien wybrać swojego przewodniczącego oraz osobę odpowiedzialną za spisywanie napływających pomysłów. W jego skład powinny wchodzić osoby różnej płci, w różnym wieku, posiadający wiedzę z różnych dziedzin i zajmujące odmienne stanowiska, tak by ich punkty widzenia były jak najbardziej różnorodne. Członków zespołu nie powinna łączyć zawodowa hierarchia, ponieważ budzi to obawy krytycznej oceny szefa przedstawianych przez podwładnego poglądów. W tej grupie powinny się znaleźć także osoby, które z daną dziedziną i problemem nie są w ogóle związane, ponieważ wśród nich mogą pojawić się najbardziej nietypowe rozwiązania.

Drugą grupą jest grupa oceniająca, która składa się z 3-4 osób. Na tym etapie ich zadaniem jest ocena zgłaszanych przez pierwszą grupę pomysłów. W zespole powinni znajdować się specjaliści z danej dziedziny, orientujące się w problemie, a także znające możliwości finansowe, techniczne i organizacyjne, które będzie można zaangażować przy wdrażaniu ostatecznego rozwiązania problemu. Pomysły powinny być oceniane również pod kątem ich zgodności ze strategią rozwoju firmy, jej założeniami i zasadami, ale jednocześnie grupa oceniająca musi przy tym zachować otwarty umysł i obiektywizm.

Po wyznaczeniu dwóch zespołów należy określić czas i miejsce sesji. Wszystkich uczestników warto wcześniej powiadomić o temacie sesji, gdyż pozwoli im to na przygotowanie się, zgromadzenie niezbędnej wiedzy, a podświadomie zaczną jeszcze przed burzą mózgów szukać najlepszych rozwiązań.

Jako pierwsza odbywa się sesja pomysłowości, przed rozpoczęciem której należy zapoznać uczestników z obowiązującymi zasadami. Następnie prowadzący sesję zapisuje w widocznym dla wszystkich miejscu dany problem. Warto przy tym poprosić po kolei każdego z uczestników o wyjaśnienie jak rozumie zapisane zagadnienie, by było pewne, że wszyscy rozumieją go identycznie. Następnie rozpoczyna się zgłaszanie pomysłów, a każdy z nich jest zapisywany. Jeśli nastąpił tymczasowy impas, prowadzący powinien wykazać się kreatywnością i albo zgłosić własne rozwiązane, albo zadawać pytania naprowadzające, zachęcając do łączenia i rozwijania już zgłoszonych.

Następnego dnia należy przesłać uczestnikom spis wszystkich zgłoszonych pomysłów. Po takiej przerwie są oni nadal zaabsorbowani problemem, ale jednocześnie patrzą na niego z większym dystansem i obiektywizmem, co może skutkować dopisaniem kilku rozwiązań.

Po zakończeniu tej procedury wszystkie pomysły przedstawiane są zespołowi oceniającemu, który wybiera najlepsze rozwiązanie danego problemu.

Wiele firm, które problemy rozwiązuje w oparciu o technikę burzy mózgów, organizuje dla swoich pracowników szkolenia zarówno z samej procedury sesji, jak i przygotowujące ich do pewniejszego wyrażania własnych poglądów, i pokonania lęku przed publicznymi wystąpieniami.